Kumar ve Bahis Dolandırıcılığı Atamer Avukatlık Bürosu

Kumar ve Bahis Dolandırıcılığı Atamer Avukatlık Bürosu

İdari otorite Gambling Commission’ın bu tespitlerine rağmen Birleşik Krallık’ta “loot box” tartışması devam etmektedir. 2021 yılında konu hakkında Birleşik Krallık hükümeti görüş toplamaya devam etmektedir. 28 Kasım 2013 tarihli sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’un (“TKHK”) 62. Konuyla ilgili olarak TKHK’da yer alan iki önemli hüküm anılan maddenin birinci ve dördüncü fıkralarındadır. Diğer yazılarımızda da açıkladığımız üzere dolandırılan paranın geri alınması ancak faillerin yakalanması ile ve bu da ancak yasal süreçle mümkün olabilmektedir. Eğer etkin bir soruşturma süreciyle dolandırıcılar yakalanırsa dolandırdıkları paraları iade etme eğiliminde olacaklardır. Zira dolandırıcılık suçlarında etkin pişmanlıktan yararlanmaları durumunda alacakları ceza büyük oranda azalacaktır. Okuduğunuz yazıyla ilgili hukuki soru veya sorunlarınız var ise danışmanlık veya avukatlık hizmeti almak için aşağıda bulunan telefon numaraları veya iletişim sayfamızdaki form üzerinden bize ulaşabilirsiniz.

• Ancak özellikle yetişkin olmayan kişilerin taraf olduğu işlemlerde “aldatıcı ihmal” kavramı, tüketiciye karşı yapılan haksız uygulamaların bir ölçüde önüne geçebilecek araç olabilir.
• Oyuncuların kullanıcı hesaplarını birbirine devretmesi gibi durumların bir pazar yarattığı şüphesizdir; fakat bu durum, ekseriyetle kullanıcı sözleşmelerine aykırılık teşkil edeceğinden, oyun yapımcılarının/dağıtımcılarının kullanıcılara oyunda elde ettikleri dijital değerleri gerçek paraya çevirmeleri imkânını tanımamaktadır.
• Uygulama alanı yönünden tartışmalara girmemekle birlikte, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu m.

Tüketicinin oyun dışındaki kaynaklardan bu tür bilgilere erişim sağlama imkânının genişlediği ölçüde bu nitelikte bir ihlalin ortaya çıktığını ileri sürmek zorlaşacaktır. Karşılaştırmalı hukukta konunun tartışıldığı ana eksenin “loot box” sisteminin kumar/şans oyunu olup olmadığı (bu bağlamda lisans alınması gereken ya da yasaklanmış bir faaliyet olup olmadığı) ve reşit olmayanların kumar/şans oyunu alışkanlığı edinmesine etki edip etmediği olduğu görülmektedir. Bununla birlikte tüketicilerin, özellikle reşit olmayan tüketicilerin, korunmasına yönelik çabaların da bu temel amaçtan bağımsız değerlendirilmediği anlaşılmaktadır. Oyuncuların oyunda elde ettikleri objeleri/kartları transfer etmelerine olanak sağlayan bir altyapı oyun içerisinde yer almaması, kullanıcıların söz konusu dijital değerleri gerçek paraya çevirme imkânının bulunmadığı (veya en azından oyun şirketi tarafından oyunculara bu amaçla elverişli bir aracın sunulmadığı) anlamına gelir. Oyuncuların kullanıcı hesaplarını birbirine devretmesi gibi durumların bir pazar yarattığı şüphesizdir; fakat bu durum, ekseriyetle kullanıcı sözleşmelerine aykırılık teşkil edeceğinden, oyun yapımcılarının/dağıtımcılarının kullanıcılara oyunda elde ettikleri dijital değerleri gerçek paraya çevirmeleri imkânını tanımamaktadır. Bu anlamda “loot box” sistemlerinin, belirli objeleri oyun içinde elde etmek isteyen ve bu uğurda para harcamayı göze alan kullanıcılara sunulan oyun içi dinamik olarak kabul edilmesinin gerektiği kanaatindeyim. Kumar siteleri üzerinden zarara uğrayan kişilerin sık şikayet ettiği bir konu da kazandıkları paranın ödenmemesidir. Kaçak kumar veya kaçak bahis sitesinden kazandığınız para size ödenmezse hukuki açıdan hiçbir şey yapamazsınız. “Kumar ve bahisten doğan alacak hakkında dava açılamaz ve takip yapılamaz.” demektedir. Zaten bunu bilen ve kumar ve bahis  dolandırıcılığı yapan kişiler kazanılan paraları çoğu zaman ödememektedir. Hatta bazı kumar sitelerinde oyuncuların hesaplarında bulunan paraların buharlaştırıldığını bilmekteyiz.

Bununla birlikte, reşit olmayan bir kişi, işlemi gerçekleştirmeden önce kendisine sunulmayan bu bilgilere oyundan (satın alma ekranından) erişebilseydi söz konusu işlemi gerçekleştirmekten imtina ederdi gibi bir ön kabulün su götürmez doğru kabul edilemeyeceğini belirtmek gerekir. Zira reşit olmayan kişilerin satın alma kararı verirken bu bilgileri ne kadar göz önünde bulundurdukları ancak ampirik çalışmalarla ortaya konulabilir. Doğrudan “loot box” sisteminin yapısından kaynaklanmayan arızi haksız ticari uygulamalar bir yana bırakıldığında esas olarak “loot box” sistemi yapısı itibarıyla tüketicinin korunması mevzuatına aykırılık teşkil eden bir durum içermemektedir. Ancak özellikle yetişkin olmayan kişilerin taraf olduğu işlemlerde “aldatıcı ihmal” kavramı, tüketiciye karşı yapılan haksız uygulamaların bir ölçüde önüne geçebilecek araç olabilir. Bahis dolandırıcılığı, yasadışı bahis siteleri veya hileli kaçak siteler üzerinden işlenen internet dolandırıcılığı türlerinden birisidir.

İncelenen konu kapsamında reşit olmayan kişilerle gerçekleştirilen işlemlerin özel bir öneme sahip olduğu kanaatindeyim. Dijital malların yaygınlaşması ve dijital malların elektronik cihazlarda kayıtlı ödeme araçlarıyla kolayca reşit olmayan kişiler tarafından satın alınabilmesi nedeniyle bu kişiler sıklıkla işlem tarafı haline gelmektedir. Bununla birlikte, Yönetmelik’te “haksız ticari uygulama” kavramı, “aldatıcı eylem” (m. 29), “aldatıcı ihmal” (m. 30) ve “saldırgan ticari uygulama” (m. 31) şeklinde üç ayrı alt gruba ayrılmış, ilgili maddelerde aldatıcı eylemin, aldatıcı ihmalin ve saldırgan ticari uygulamanın tanımları ve şartları düzenlenmiştir. Yönetmelik ekinde ise her halükarda haksız ticari uygulama kabul edilecek “Aldatıcı Ticari Uygulamalar” ve “Saldırgan Ticari Uygulamalar” örnekler halinde sayılmaktadır. Kutunun açılmasıyla elde edilen bu objelerin oyunun dinamiğine etkisi de oyundan oyuna farklılık göstermektedir.

Yine de tüketicinin satın aldığı mal bir anlamda, oyun içindeki spesifik birtakım obje değil, açacağı kutuyla birlikte belirli objelere ulaşma ihtimalidir. Bu anlamda tüketiciye yönetilen öneride objelerin oyun içerisindeki sınıflandırılmalarına göre kutulardan çıkma olasılığının ne olduğuna dair açıklamanın yer almadığı durumlarda, tüketiciden önemli bir bilginin gizlendiği pekâlâ ileri sürülebilir. Bu tür kaçak kumar ve kaçak bahis siteleri zaten yasadışı oldukları ve bankalardan sanal pos alamadıkları için kredi karıyla ödeme alamamaktadırlar. Bu nedenle mecburen mağdurlardan banka havalesi veya eft yöntemiyle para tahsil etmeye çalışmaktadırlar. Aslında salt bu garip durum bile bu sitelerin illegal olduğunu gösteren bir durumdur. Zaten legal bir faaliyet olsa kredi kartı ile tahsilat yapabilmeleri gerekirdi. Bu sitelerin yasadışı olduğunu açıkça gösteren bir başka unsur ise para tahsilatına aracılık eden ve banka hesaplarını kullandıran kişilerin sürekli değişmesidir. 2020 yılının Temmuz ayında yayımlanan bir diğer raporda House of Lords Select Committee on the Social and Economic Impact of the Gambling Industry “loot box” sisteminin şans oyunu olarak kanun kapsamına alınması hususunda hükümeti bir düzenleme yapmaya davet etmiştir. Türk Hukuku’na göre izinsiz olarak kaçak bahis ve kaçak kumar sitesi işletmek suçtur. Bu kapsamda Futbol ve Diğer Spor Müsabakalarında Bahis ve Şans Oyunları Düzenlenmesi Hakkında Kanun’a göre izinsiz şekilde bahis veya oyun sitesi faaliyeti yürütmenin cezası 3 ila 4 yıl hapis cezasından başlamaktadır.

Bazı oyunlarda kutudan elde edilen kartlar/objeler yalnızca estetik/kozmetik amaçlıdır, bazı oyunlarda ise bu kartlar/objeler kullanıcının karakterinin/takımının güçlenmesi gibi oynanışa doğrudan etki eder. Mevzuatımıza göre, kumar oynamak hukuken “suç” olmayıp “kabahat” niteliğinde bir eylemdir. Kumar oymanın cezası da Kabahatler Kanunu’nda 100 TL idari para cezası olarak belirlenmiştir. Kumarın cezası 2019 yılı itibarıyla 320 TL ve 2020 yılında 1.000 TL olarak güncellenmiştir. İdari para cezasının yanında ayrıca kumardan elde edilen paralara el konulması da hukuken mümkündür. Zira “Tüketicinin ani bir karar vermesini sağlamak ve bilinçli bir tercih yapması için gerekli fırsat veya zamandan mahrum bırakmak amacıyla, gerçeğe aykırı olarak bir mal veya hizmetin sadece çok kısıtlı bir süre içerisinde belirli şartlar altında sunulacağını belirtmek” Yönetmelik ekinde “aldatıcı ticari uygulamalar” arasında düzenlenmektedir.

Yukarıda açıkladığımız üzere “Loot box” sisteminin temelinde kullanıcının içeriği hakkında önceden bilgiye sahip olmadığı bir kutuyu/paketi satın alması ve oyun algoritması ile belirlenen ihtimaller çerçevesinde kutudan çıkan objeleri elde etmesi yer almaktadır. “Loot box” sistemi niteliği gereği şans unsurunu ve bu anlamda bilinmezliği bünyesinde barındırır. Bu anlamda, ilk bakışta, şans unsurunun doğası gereği, tüketicinin satın alacağı bir kutuda spesifik hangi objelerin yer aldığını bilemeyecek durumda olmasının kendisinden önemli bir bilginin gizlendiği anlamına gelmeyeceği düşünülebilecektir. Oyun endüstrisindeki büyük aktörlerin kendilerine yönelen bu tepkiler çerçevesinde klasik yöntemlerini değiştirme yolunu tercih ettikleri görülmektedir. Bazı oyunlarda “loot box” sistemi tamamen terk edilmiş, bazılarında ise satın alınmadan kutuların içerisinde nelerin yer aldığının oyuncular tarafından sınırlı veya özgürce incelenebilmesine imkân sağlanmıştır. Özellikle oyun sektörünün geliştiği birçok ülkede alışagelmiş “loot box” sisteminin kullanılmasına devam edilen oyunların birçoğunda kutu/paket satın alınmadan önce içeriğinin serbestçe incelenmesi mümkün olmasa da kutu içerisinde ne olasılıkla hangi objenin yer alabileceği bilgisi verilmeye başlanmıştır. Aynı zamanda, idari otoritenin 2018 yılında toplam on popüler oyun hakkında benzer bir incelemeyi yürüttüğü ve dört oyunda kullanılan “loot box” sisteminin şans oyunu öğelerini barındırdığını tespit ettiği belirtilmektedir.

Yasadışı bahis suçları ve cezaları bir kenara, ayrıca mevzuatımıza göre “kumar oynatmak için yer ve imkan sağlamak” TCK madde 228 kapsamında suç teşkil etmektedir. Ancak kumar oynamak TCK’ya göre “suç” dahi değildir ve “kabahat” niteliğinde nispeten hafif bir eylemdir. Kumar oynama kabahatinin cezası ise sadece 100 TL (2020 yılından itibaren 1.000 TL) para cezasıdır. 62 hükmünde haksız ticari uygulamalarda bulunan kişilere karşı tüketicilerin başvurabileceği hukuki yollar düzenlenmemiştir. 77/f.13 hükmünde haksız ticari uygulamalarda bulunan kişilere karşı uygulanacak idari yaptırımlar (tedbiren durdurma, durdurma ve para cezası) düzenlenmektedir. 78/f.1 uyarınca haksız ticari uygulamalarda bulunanlara karşı idari yaptırım kararı alma yetkisi Reklam Kuruluna ait olup yaptırım kararları Ticaret Bakanlığı tarafından uygulanacaktır. “Loot box” sisteminin temelinde oyuncuların bir bedel karşılığında önceden içeriğini bilemedikleri kutu, sandık veya paketleri açmaları ve bu kutuların içerisinden belirli bir algoritma çerçevesinde şansa dayalı olarak oyunda kullanabilecekleri kartları/objeleri elde etmesi yatmaktadır. İlk adımda kutuda yer alabilecek objelerin hangi olasılıkta olduğu bilgisinin tüketiciye verilmeyerek önemli bilginin tüketiciden gizlendiği sonucuna ulaşılsa bile bu durum aldatıcı ihmalin varlığını kabul edebilmek için tek başına yeterli olmayacaktır. Aynı zamanda önemli bir bilginin tüketiciden gizlenmesinin, tüketicinin taraf olmayacağı bir işleme taraf olmasına yol açması veya yol açma olasılığının bulunması gerekmektedir.

Kayıt dışı ve denetim dışı faaliyet gösteren bu tür kaçak kumar paribahis  hızla yayılmıştır. Özellikle son birkaç senede ve “bahis dolandırıcılığı” ve “kumar dolandırıcılığı” yapmaya başlamıştır. Hukuka aykırı şekilde ve yasadışı faaliyet gösteren bu siteler hileli yazılım ve teknik yöntemler kullanarak oyuncuları dolandırmaktadır. Bu tür hileli ve illegal bahis siteleri bilişim suçları kategorisinde yer alan ve “internet yoluyla dolandırıcılık” niteliğindeki suçların işlendiği yerlerdir. Yasal olmayan veya halk arasındaki tabiriyle “kaçak bahis siteleri” 7258 sayılı kanun kapsamında Spor Toto Teşkilat Başkanlığı‘ndan izinsiz olarak spor müsabakalarına ilişkin bahis ve şans oyunları düzenleyen ve illegal nitelikte olan sitelerdir. Bu tür siteler hakkında Milli Piyango erişim engelleme tedbiri uygulanabilmektedir. Kural olarak ortalama tüketicinin davranışı esas alınarak çözüme ulaşılacaktır. 4/f.1 j bendinde “Ticari veya mesleki olmayan amaçlarla hareket eden, tüketici işlemi ya da tüketiciye yönelik uygulamaların her aşamasında makul düzeyde bilgiye sahip olan gerçek veya tüzel kişi” şeklinde tanımlanmaktadır. Bu anlamda, makul düzeyde bilgi sahibi (dikkatli ve seçici) olması beklenen varsayımsal tüketicinin bilgiye erişim imkânının yalnızca oyun içinde kendisine sunulanlarla sınırlı olduğu kabul edilemez. Günümüzde tüketicilerin oynadıkları oyunlarla ilgili herhangi bir bilgiye yalnızca internet arama motorları vasıtasıyla yapacakları basit bir araştırmayla erişmeleri mümkündür.

Categorized in: pbtopsitesi mar

This post was written by Randy Hauser